11.06.2009 tarih ve 27255 Sayılı yeni Karayolu Taşıma Yönetmeliği Madde 36 gereğince Karayolunda Taşımacılık yapan (Ticari araç kullanan) tüm sürücülerin alması gereken mesleki eğitim belgesidir. Aynı maddenin “d” bendi uyarınca Psikoteknik Değerlendirme Raporu bulundurmakta zorunlu hale getirilmiştir.
Karayolu taşıma kanununa göre eşya, kargo ve yolcu taşıyan diğer bir deyişle ticari olan taşıtı sevk ve idare eden kişide bulunması gereken belgelerin ne olduğunu sıralayacak olursak bunlar;
1. Sürücü Belgesi (Ehliyet)
2. Mesleki yeterlilik (Src) Belgesi
3. Psikoteknik Belgesidir.
Bu belgelerden birisinin eksik olması durumunda cezai işlem söz konusu olur. Kısaca eşya, kargo ve insan taşımacılığı yapan sürücüler bu belgeleri alarak bu işi icra edebilirler.
Src Belgesi olmadan ticari araç kullanan araç şoförlerine 207 TL para cezası kesilir (48 saat geçmeden ikinci ceza verilmez). Bu belge olmadan şoför çalıştıran işletme ya da araç sahiplerine ise ayrıca 519 TL para cezası kesilmektedir. (48 saat geçmeden ikinci ceza verilmez)
Src ve Psikoteknik belgeleri olmayanları ayrıca sigorta şirketleri de tanımamaktadır.
SRC 1 : Uluslararası Yolcu Taşımacılığı için gerekli belge türüdür.
Yolcu Taşımacılığında çalışacak otobüs sürücülerinin, 26 yaşından gün almış ve 63 yaşından gün almamış olmaları,
Uluslararası taşımalarda istihdam edilecek sürücülerin, uyuşturucu, silah, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü olmamaları şartı vardır.
SRC1 Belgesi sahipleri Yurtiçi ve Yurtdışında Sürücü belgesinin yettiği tüm yolcu taşıma araçlarını kullanabilir.
(Otobüs, Minibüs, Taksi vs.)
SRC1 Belgesini almış olan SRC2 belgesini de almış sayılır.
SRC 2 : Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı için gerekli belge türüdür.
Yolcu Taşımacılığında çalışacak sürücülerin 63 yaşından gün almamış olmaları,
Kullanacakları Ticari taşıtın niteliğine göre sürücü belgesine sahip olmaları gerekmektedir.
SRC2 Belgesi sahipleri Yurtiçinde Sürücü belgesinin yettiği tüm yolcu taşıma araçlarını kullanabilir
(Otobüs, Minibüs, Taksi vs.)
SRC 3 : Uluslararası Yük/Eşya ve Kargo Taşımacılığı için gerekli belge türüdür.
Yük/Eşya ve Kargo Taşımacılığında çalışacak sürücülerin 63 yaşından gün almamış olmaları,
Uluslararası taşımalarda istihdam edilecek sürücülerin, uyuşturucu, silah, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü olmamaları şartı vardır.
SRC 3 Belgesi sahipleri Yurtiçi ve Yurtdışında Sürücü belgesinin yettiği tüm Yük/Eşya ve Kargo taşıma araçlarını kullanabilir.
(Tır, Kamyon vs.)
SRC3 belgesini alan SRC4 belgesini de almış sayılır.
SRC 4 : Yurtiçi Yük/Eşya ve Kargo Taşımacılığı için gerekli belge türüdür.
Yük/Eşya ve Kargo Taşımacılığında çalışacak sürücülerin 63 yaşından gün almamış olmaları,
Kullanacakları Ticari taşıtın niteliğine göre sürücü belgesine sahip olmaları gerekmektedir.
SRC 4 Belgesi sahipleri Yurtiçinde Sürücü belgesinin yettiği tüm Yük/Eşya ve Kargo taşıma araçlarını kullanabilir
(Tır, Kamyon, Kamyonet vs.)
SRC 5 : Bu belge karayolu ile Tehlikeli Madde (mal) Taşımacılığı yapan kişilerin almaları zorunlu olan bir belge türüdür.
Kimyasal madde taşıyan, yanıcı madde taşıyan, patlayıcı madde taşıyan ve buna benzer mal taşıyan her sürücü SRC5 belgesi alarak aracı sürmekle yükümlüdür. Konu ile ilgili yönerge aşağıdaki gibidir.
Karayoluyla Tehlikeli Madde Taşıyan Araç Şoförlerine Yönelik Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönergesi
Kapsam
Madde 2- (1)
Bu Yönerge; karayoluyla tehlikeli madde taşıyan araç şoförlerine yönelik mesleki yeterlilik eğitimi verecek eğitim kurumlarını, eğiticileri, eğitimin içeriğini, yapılacak sınavları, sınavlarda başarılı olanlara verilecek mesleki yeterlilik belgesini ve bu eğitim kurumlarında çalışan personeli kapsar.
Src 5 belgesi alabilmek için;
Öncelikle SRC 3 belgesi (uluslararası eşya-kargo taşımacılığı) ya da SRC 4 belgesi (yurt içi eşya-kargo taşımacılığı) belgelerinden en az birisine sahip olunması gereklidir. SRC 5 belgesi için bir diğer şartlar ise Psikoteknik değerlendirme belgesi, sürücü belgesi, en az ilkokul diploması gerekmektedir.
SRC Belgesi Nasıl Alınır?
SRC belgesi almak için öncelikle yetki alan bir eğitim kurumuna kayıt yaptırmanız gerekir.
· SRC 1: Uluslar arası yolcu taşımacılığı için 40 saat
· SRC 2: Yurt içi yolcu taşımacılığı için 36 saat
· SRC 3: Uluslar arası eşya-kargo taşımacılığı için 41 saat
· SRC 4: Yurt içi eşya-kargo taşımacılığı için 36 saat eğitim almanız gerekmektedir.
SRC eğitimlerinin tamamına katılmak şarttır.
Bu eğitimi alan SRC adayları teorik ve uygulama sınavına tabi tutulacaktır. Yapılacak olan mesleki yeterlilik sınavından 70 ve üzeri puan almaları durumunda uygulama sınavına gireceklerdir. Bu sınavlarda yanlış sorular doğru soruları etkilemez.
SRC Belgesi İçin Gerekli Olan Evraklar
· Kimlik fotokopisi,
· Sürücü belgesi fotokopisi,
· 2 Adet biyometrik fotoğraf (son altı ayda çekilmiş),
· Diploma veya öğrenim belgesi fotokopisi,
· Adli sicil belgesi
Ulaştırma Hizmetleri Mesleki Eğitim ve Geliştirme Kursları Yönetmeliği ile 27/10/2016 tarihli Karayolu Taşıma Kanunu Kapsamında Yapılan Mesleki Yeterlilik Eğitimi ve Sınav İşlemlerinin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından Millî Eğitim Bakanlığına Devredilmesine İlişkin Protokole dayanılarak hazırlanmıştır.
(1) Kurslarda eğitimlerini tamamlayan kursiyerler, il/ilçe milli eğitim müdürlüklerince belirlenen ve il millî eğitim müdürlüğüne bildirilen tarihlerde, sınav yürütme komisyonunun gözetim ve denetiminde sınavlara alınırlar.
(2) Teorik sınavlar; öğretim programlarına uygun en az 40, en çok 50 sorudan oluşan çoktan seçmeli test soruları ile yapılır. Teorik sınavın değerlendirilmesi salon başkanı ve gözetmen tarafından cevap anahtarına göre yapılır. 100 tam puan üzerinden değerlendirilen sınavda, 70 ve üzeri puan alan kursiyerler başarılı sayılır.
(3) Teorik sınav sonucu açıklandıktan sonra başarılı olan sürücü (SRC) kursiyerleri aynı gün uygulamalı sınava alınırlar.
Uygulamalı sınavlar; öğretim programlarına uygun 3 veya 5 uygulamalı soru ile yapılır. Uygulamalı sınav bittiğinde cevap anahtarına göre değerlendirme yapılır. Uygulamalı sınavda soruların yarısından fazlasına doğru cevap veren kursiyer başarılı sayılır. Uygulamalı sınavda başarısız olan kursiyer üç kez daha uygulamalı sınava girer.
Her belge için adaylara 4 sınav hakkı verilmiştir.
SRC1, SRC2, SRC3, SRC4 belgelerinden biri için başvuru yapan aday 2 sene içinde bu 4 sınav hakkını istediği sınav tarihinde kullanabilir.
Bunun için ulaştırma bakanlığı tarafından belirlenmiş olan sınav harcı yatırma başlangıç ve bitiş tarihleri arasında bankaya sınav harcı olan 80 tl nin yatırılması yeterlidir. Adaylar para yatırdıkları sınavlardan sorumlu tutulur yatırmadıklarından hakkı gitmez.
4 sınav hakkını kullanıp başarılı olmamaları sonucu tekrar kursa kayıt olmaları gerekir.
İki belge için başvuru yapan adayların ise 4 bir belge, 4 diğer belge olmak üzere 8 sınav hakları olup 2 sene içinde bu hakları kullanabilirler.
Örneğin SRC2 ve SRC4 belgeleri için aynı anda başvuruda bulundunuz diyelim.
İlk olarak hangi belgeyi almak istediğinize karar vermelisiniz. Aynı anda ikisinin birden sınavına giremezsiniz.
Diyelim ki ilk olarak SRC2 belgesini almayı uygun buldunuz. O halde bu belgenin sınavlarına girip başarılı olduktan sonra SRC 4'ün sınavlarına girme hakkını kazanabilirsiniz.
4 sınav sonucunda SRC2 belgesini almaya hak kazanamasanız bile src 4 sınavına girme hakkınız saklıdır. Bundan sonra bu belge için sınavlara girebilirsiniz.
Sınavlar İzmir, Adana, Gaziantep, Ankara, Diyarbakır, Samsun, Antalya, Erzurum, Sivas , Bolu, İstanbul, Trabzon, Bursa olmak üzere 13 ilde yapılmaktadır.
Sınav için bu illerden birini seçme zorunluluğunuz vardır.
Sıkça Sorulan Sorular:
Teorik Sınavda Çıkan Soru Sayısı |
50 |
Uygulama Sınavında Çıkan Soru Sayısı |
3 veya 5 |
Geçme Notu |
70 |
Yanlışlar Doğruları Götürüyor mu? |
Hayır |
Sınav Sonuçları Ne Zaman Açıklanır? |
Sınavdan 2 Hafta sonra |
Sınava İlişkin Önemli Uyarılar;
1. Sınav giriş belgesinde bulunan fotoğraf kendisine ait olmayan adaylar sınava alınmayacaklardır.
2. Sınav giriş belgesi ve özel kimlik belgesi yanında bulunmayan adaylar sınava alınmayacaklardır.
3. Size verilen cevap kâğıdında sınav kitapçık türü bölümünü mutlaka doldurunuz.
4. Adaylar sınav bitiminde cevap kâğıtları ile birlikte soru kitapçıklarını salon başkanına teslim etmek zorundadırlar.
5. Sınava girecek adaylar sınav başladıktan 15 dakika sonra salona alınmazlar.
6. Soru kitapçıklarını kontrol ederek; eksik veya baskı hatası olan kitapçıların değiştirilmesini salon başkanından isteyiniz. Cevap kâğıdı üzerine yazacağınız yazı ve yapacağınız işaretlemelerde yumuşak uçlu kursun kalemden başka kalem kullanmayınız.
7. Size verilen cevap kâğıdında yazılı olan T.C. kimlik numarası, adı, soyadı, sınav türü, bölümlerini kontrol ediniz. Cevap kâğıdınız kullanılmayacak şekilde bozuksa, salon başkanından cevap kâğıdınızın değiştirilmesini isteyiniz.
8. Sınava; karalama kâğıdı, telsiz, silah, elektronik cihazlar vb. araçlarla girilmez. Bu şekilde sınava girenlerin sınavı geçersiz sayılır. Adaylara ait cep telefonları sınav süresince kapalı olarak Salon Başkanı'na teslim edilecektir.
9. Cevap kâğıdınızdaki imza bölümünü imzalayınız. Cevap kâğıdı üzerindeki bilgilerde elle düzeltme yapmayınız. Bir hata varsa salon görevlilerine söyleyerek tutanak tutmalarını sağlayınız.
10. Cevaplarınızı, yuvarlağın dışına taşırmadan cevap kâğıdındaki ilgili bölümü bularak işaretleyiniz. Yanlış karalamalarınızı düzeltirken yuvarlağın içini temizce siliniz.
11. Soru sayısı ve sınav süresi, soru kitapçığının üzerinde yazmaktadır.
12. Her sorunun 4 (dört) seçeneği vardır. Bu seçeneklerden sadece bir tanesi doğru cevaptır. Çift işaretlenmiş cevaplar yanlış cevap olarak değerlendirilir.
13. Cevaplarınız puanlanırken her doğru cevaba puan verilir, yanlış cevaplarınız dikkate alınmaz. Her soru eşit puandır.
14. Sınav süresince cevap kâğıdınızın başkalarınca görülmesine izin vermeyiniz. Başkasının kâğıdına bakmayınız. Sınav başladıktan sonra salon başkanı, gözetmen veya diğer adaylar ile konuşmayınız. Yetkililere soracağınız soruları sınav başlamadan önce sorunuz. Bilgisayar ortamında kopya analizi yapılacağından ikili ve toplu kopya çektiği anlaşılan adayların sınavı geçersiz sayılacaktır.
15. Sorulara verdiğiniz cevapları herhangi bir şekilde almanız yasaktır. Bu kurala uymayanların sınavı geçersiz sayılır.
16. Sınavınız bittiğinde cevap kâğıdını ve soru kitapçığını sıranın üzerinde kesinlikle bırakmayınız. Bunları salon görevlilerine teslim ederek salon aday yoklama listesinde adınızın karsısındaki ilgili sütunu imzalayınız. Sınavı biten adaylar sınav süresinin sonunu beklemeden salondan ayrılmak zorundadırlar.
17. Sınav süresi 60 dakika olup, sınavın ilk 15 (on beş) dakikası sınav salonundan çıkmak yasaktır.
ÜDY (Üst Düzey Yönetici) Belgesi Nedir?
Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyet göstermekte olan bir gerçek veya tüzel kişiliği temsil ve ilzam ederek ve bunların tamamını fiilen sevk ve idare ederek sürekli ve etkin bir şekilde yöneten yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, genel koordinatör, genel sekreter ve benzeri pozisyonda veya bu unvanlarla istihdam edilen kişileri ifade etmektedir.
ÜDY Belgeli Personel İstihdam Etme Zorunluluğu
30 Haziran 2010 Tarihinden İtibaren Yürürlükte olan Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Yetki Belgesi Sahiplerinin Yükümlülüğü” başlıklı 43 üncü maddesinin 15’nci fıkrası; “Yetki belgesi sahipleri, ilk yetki belgesi aldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde, mesleki yeterlilikle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmek ve faaliyetleri süresince muhafaza etmekle yükümlüdürler.
Buna göre; Mevcut (eski) yetki belgesi sahibi firmalar ÜDY veya ODY türü Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip kişileri faaliyetleri süresince istihdam etmekle yükümlüdür. Yetki belgesini yeni almış firmalarda 6 ay içinde yükümlüklerini yerine getirmek ve eski yetki belgeli firmalarda olduğu gibi faaliyetleri süresince bu kişileri istihdam etmekle (muhafaza etmekle) yükümlüdürler.
ÜDY türü mesleki yeterlilik belgesi 4' e ayrılır.
ÜDY 1 : Uluslararası yolcu taşımacılığı |
ÜDY 2 : Yurtiçi yolcu taşımacılığı |
ÜDY 3 : Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı |
ÜDY 4 : Yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı |
ODY ( Orta Düzey Yönetici) Belgesi Nedir?
Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren bir gerçek veya tüzel kişiliğin veya buna ait bağımsız bir birimin taşımacılık faaliyetlerini sürekli ve etkin bir şekilde sevk ve idare eden müdür/idareci, şef, uzman, operasyon yöneticisi, operatör ve benzeri unvanlarla istihdam edilen kişileri ifade eder.
ODY Belgeli Personel İstihdam Etme Zorunluluğu
30 Haziran 2010 Tarihinden İtibaren Yürürlükte olan Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Yetki Belgesi Sahiplerinin Yükümlülüğü” başlıklı 43 üncü maddesinin 15’nci fıkrası; “Yetki belgesi sahipleri, ilk yetki belgesi aldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde, mesleki yeterlilikle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmek ve faaliyetleri süresince muhafaza etmekle yükümlüdürler.
Buna göre;
ODY türü mesleki yeterlilik belgesi 4' e ayrılır.
ODY 1 : Uluslararası yolcu taşımacılığı |
ODY 2 : Yurtiçi yolcu taşımacılığı |
ODY 3 : Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı |
ODY 4 : Yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı |
ÜDY1, ÜDY2, ÜDY3, ÜDY4 Belgesi Alma Şartları
· En az lise mezunu olmak
· Toplam 130 saat eğitime katılmak (2 ay Cumartesi-Pazar Günleri)
· Ulaştırma bakanlığının yapacak olduğu sınavdan 60 puan almak
ODY1, ODY2, ODY3, ODY4 Belgesi Alma Şartları
· En az ilkokul mezunu olmak
· Toplam 72 saat eğitime katılmak (1 ay Cumartesi-Pazar Günleri)
· Ulaştırma bakanlığının yapacak olduğu sınavdan 60 puan almak
Kayıt İçin Gerekli Evraklar
· Kimlik fotokopisi
· 5 adet resim
· Diploma noter tastiği
Sıkça Sorulan Sorular:
Sınavda Çıkan Soru Sayısı |
50 |
Geçme Notu |
60 |
Doğru Bilinmesi Gereken Soru Sayısı |
En Az 30 |
Yanlışlar Doğruları Götürüyor mu? |
Hayır |
Sınav Sonuçları Ne Zaman Açıklanır? |
Sınavdan 2 Hafta sonra |
Sınava İlişkin Önemli Uyarılar;
1. Sınav giriş belgesinde bulunan fotoğraf kendisine ait olmayan adaylar sınava alınmayacaklardır.
2. Sınav giriş belgesi ve özel kimlik belgesi yanında bulunmayan adaylar sınava alınmayacaklardır.
3. Size verilen cevap kâğıdında sınav kitapçık türü bölümünü mutlaka doldurunuz.
4. Adaylar sınav bitiminde cevap kâğıtları ile birlikte soru kitapçıklarını salon başkanına teslim etmek zorundadırlar.
5. Sınava girecek adaylar sınav başladıktan 15 dakika sonra salona alınmazlar.
6. Soru kitapçıklarını kontrol ederek; eksik veya baskı hatası olan kitapçıların değiştirilmesini salon başkanından isteyiniz. Cevap kâğıdı üzerine yazacağınız yazı ve yapacağınız işaretlemelerde yumuşak uçlu kursun kalemden başka kalem kullanmayınız.
7. Size verilen cevap kâğıdında yazılı olan T.C. kimlik numarası, adı, soyadı, sınav türü, bölümlerini kontrol ediniz. Cevap kâğıdınız kullanılmayacak şekilde bozuksa, salon başkanından cevap kâğıdınızın değiştirilmesini isteyiniz.
8. Sınava; karalama kâğıdı, telsiz, silah, elektronik cihazlar vb. araçlarla girilmez. Bu şekilde sınava girenlerin sınavı geçersiz sayılır. Adaylara ait cep telefonları sınav süresince kapalı olarak Salon Başkanı'na teslim edilecektir.
9. Cevap kâğıdınızdaki imza bölümünü imzalayınız. Cevap kâğıdı üzerindeki bilgilerde elle düzeltme yapmayınız. Bir hata varsa salon görevlilerine söyleyerek tutanak tutmalarını sağlayınız.
10. Cevaplarınızı, yuvarlağın dışına taşırmadan cevap kâğıdındaki ilgili bölümü bularak işaretleyiniz. Yanlış karalamalarınızı düzeltirken yuvarlağın içini temizce siliniz.
11. Soru sayısı ve sınav süresi, soru kitapçığının üzerinde yazmaktadır.
12. Her sorunun 4 (dört) seçeneği vardır. Bu seçeneklerden sadece bir tanesi doğru cevaptır. Çift işaretlenmiş cevaplar yanlış cevap olarak değerlendirilir.
13. Cevaplarınız puanlanırken her doğru cevaba puan verilir, yanlış cevaplarınız dikkate alınmaz. Her soru eşit puandır.
14. Sınav süresince cevap kâğıdınızın başkalarınca görülmesine izin vermeyiniz. Başkasının kâğıdına bakmayınız. Sınav başladıktan sonra salon başkanı, gözetmen veya diğer adaylar ile konuşmayınız. Yetkililere soracağınız soruları sınav başlamadan önce sorunuz. Bilgisayar ortamında kopya analizi yapılacağından ikili ve toplu kopya çektiği anlaşılan adayların sınavı geçersiz sayılacaktır.
15. Sorulara verdiğiniz cevapları herhangi bir şekilde almanız yasaktır. Bu kurala uymayanların sınavı geçersiz sayılır.
16. Sınavınız bittiğinde cevap kâğıdını ve soru kitapçığını sıranın üzerinde kesinlikle bırakmayınız. Bunları salon görevlilerine teslim ederek salon aday yoklama listesinde adınızın karsısındaki ilgili sütunu imzalayınız. Sınavı biten adaylar sınav süresinin sonunu beklemeden salondan ayrılmak zorundadırlar.
17. Sınav süresi 60 dakika olup, sınavın ilk 15 (on beş) dakikası sınav salonundan çıkmak yasaktır.
Örnek Sorular Hazırlanma Aşamasındadır.